12. Karkonoskie Spotkania Krajoznawczo-Historyczne: Dzieje jeleniogórskiej poczty

W środę, 29 marca odbył się 12. spacer historyczno-krajoznawczy organizowany przez Muzeum Karkonoskie i Regionalną Pracownię Krajoznawczą Karkonoszy przy Oddziale PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze. Tematem spotkania była poczta.

W pierwszej części spotkania wykład o historycznych kartkach pocztowych poprowadził Robert Rzeszowski – kierownik Działu Historii Muzeum Karkonoskiego. Była to również okazja by obejrzeć zbiory dostarczone przez kolekcjonerów PTTK i dowiedzieć się o ich pasji.

W drugiej części spotkania uczestnicy udali się do budynku Poczty Polskiej przy ul. Pocztowej, gdzie zapoznali się z jego historią oraz architekturą i ozdobami. Następnym punktem było odwiedzenie Poczty Głównej w Jeleniej Górze przy ulicy Sygietyńskiego, gdzie Pani naczelnik opowiedziała o działalności tego typu obiektu pocztowego oraz zdradziła tajniki  zasad sortowania i obiegu korespondencji.

 

Uczestnicy spotkania udali się do budynku Urzędu Pocztowego Jelenia Góra 1 przy ulicy Pocztowej 9. Nad głównym wejściem umieszczono płaskorzeźby. Są to przedstawienia postaci Ducha Gór (Rübezahla) według wzoru z obrazu Moritza von Schwinda namalowanego w 1859 roku. Po lewej stronie przedstawiono scenę, w której Duch Gór liczy rzepy a tymczasem jego ukochana Emma odjeżdża konno z księciem Raciborem. Po prawej stronie pokazano jak Duch Gór pomaga biednej wdowie.

Po obiekcie uczestników spotkania oprowadzała kierownik placówki pocztowej - pani Alina. Uczestnicy poznali tajemnice skrytek pocztowych ukrytych na zapleczu oraz zobaczyli zachowany stary sejf. Pani kierownik opowiedziała także kilka ciekawostek związanych z przebiegiem jej pracy w urzędzie.

Mimo upływu lat wciąż najpiękniejszą częścią tego urzędu jest sala obsługi klientów. Według niektórych nie zmieniła się ona specjalnie, mimo niewielkiej modernizacji przeprowadzonej jakiś czas temu.

Po dotarciu do Urzędu Pocztowego nr 14 znajdującego się na Zabobrzu przy ul. Sygietyńskiego 8 uczestnicy spotkania zostali przywitani przez naczelniczkę Joannę Wołczyńską, która pochwaliła się, że jej placówka będąca obecnie głównym urzędem w Jeleniej Górze jest największa w całym regionie. Pracuje tutaj ponad 100 osób, z tego aż 50 osób to listonosze.

 

Kierownik zmiany, pan Tomasz Dobiecki zdradził uczestnikom tajniki pracy takiego urzędu. Okazuje się, że poczta nie ma wyłączności na usługi związane z doręczaniem przesyłek. Różnica między podobnymi firmami polega na tym, ze prywatni przedsiębiorcy maja możliwość wyboru świadczonych usług, natomiast Poczta Polska musi świadczyć te usługi nawet wtedy gdy się to nie opłaca. Uczestnicy spotkania dowiedzieli się o tym jak się jak przebiega przyjmowanie przesyłek z kraju i ich rozdział na poszczególne placówki oraz dostarczanie do adresatów oraz jak przebiega segregacja i wysyłanie przesyłek nadanych. Opowiedział także kilka ciekawych zdarzeń ze swojej pracy kiedy był listonoszem. Uczestnicy dowiedzieli się jaką drogę pokonują przesyłki zanim dotrą do adresata i co się z nimi dzieje jeśli z jakiś względów nie mogą być doręczone.

- Na pewno musimy przyznać jedno: praca listonosza nie jest lekka, czasami bywa niebezpieczna, czasami ciekawa, a czasami zabawna. Nie mniej jest ona bardzo potrzebna, przede wszystkim dla nas, oczekujących wiadomości od rodziny czy znajomych - jak dodali sami uczestnicy. Była to znakomita okazja do poznania tajników funkcjonowania poczty.

Dzieje jeleniogórskiej poczty.

Rozwój miasta po wyniszczającej wojnie wymagał istnienia dobrze zorganizowanego i szybko działającego mechanizmu przesyłania i dostarczania przesyłek. Dbali o to szczególnie kupcy jeleniogórscy, dla których miało to zasadnicze znaczenie w wymianie handlowej.

Pierwsza prawdziwa poczta na naszym terenie datuje się 1850 rok kiedy to 5 kwietnia została podpisana unia pomiędzy pocztą austriacką i niemiecką. Powstało wówczas 29 głównych ośrodków pocztowych państwa pruskiego. Wszystkie one podlegały pod Cesarski Urząd Pocztowy z siedzibą w Berlinie. Pierwotnie budynek poczty w Jeleniej Górze znajdował się przy obecnej ulicy 1-go Maja. Zachował on się do dnia dzisiejszego zmieniając swoje przeznaczenie na obiekt mieszkalno-usługowy. Początkowo przesyłki były przewożone transportem konnym. W okresie późniejszym kiedy do Jeleniej Góry doprowadzono kolej wykorzystywano ten środek transportu. Był nawet okres kiedy przesyłki priorytetowe wysyłano do Wrocławia transportem lotniczym wykorzystując działające w Jeleniej Górze lotnisko.

W roku 1912, a właściwie w marcu 1913 oddano do użytku nowy budynek pocztowy wybudowany przy dzisiejszej ulicy Pocztowej. Powstał wówczas bardzo nowoczesny obiekt zbudowany na podmurówce z bloków granitowych. W latach 20 XX wieku poczta korzysta z nowego rodzaju komunikacji i przesyłki rozwozi korzystając z kursujących autobusów.

Nowa poczta była wielopiętrowym budynkiem zbudowanym w stylu neorenesansowym. Miała dwa skrzydła i nowoczesne zaplecze na dziedzińcu od strony wschodniej. Obiekt wzniesiono z cegły na podmurówce z bloków granitu do wysokości okien parteru. Fasada główna, środkowa zaopatrzona została w podwójne drzwi. Bogate zdobienie wejściowe wykonane z piaskowca udekorowano portalem, na którym znajdowały się trzy płaskorzeźby nawiązujące do karkonoskich legend. W centralnej części przedstawiono postać Ducha Gór (Rübezahla) wg wzoru zaczerpniętego z obrazu Moritza von Schwinda z ok. 1859 roku. Po lewej stronie przedstawiono scenę kiedy to Duch Gór liczy rzepy, a tymczasem książę Racibor uwozi jego ukochaną Emmę. Po prawej natomiast zilustrowano jak Duch Gór pomaga biednej wdowie. Przedstawienia te były dawniej podpisane, ale po 1945 roku te niemieckie napisy zatarto.

Jako centralny i główny punkt łączności w regionie, poczta jeleniogórska nabrała szczególnego znaczenia w końcowym etapie II wojny światowej, wobec zniszczenia innych budynków tego typu na Dolnym Śląsku. Polską pocztę w Jeleniej Górze uruchomiono 22 czerwca 1945 roku. Pierwszym jej naczelnikiem został Aleksander Wlazłowski, a sekretarzem Stefan Fijas. Pracownikami poczty nadal pozostawali Niemcy. Dopiero w 1946 roku przyjechało z Krakowa 15. polskich pocztowców. Z czasem, wraz z wyjazdem Niemców w latach 1947-1948, zastąpili ich Polacy na wszystkich stanowiskach w urzędzie.

Kiedy wszystko „wróciło do normy” budynek poczty był cały czas remontowany i unowocześniany wraz z pojawiającymi się nowinkami technicznymi. Dzisiaj w dobie cyfryzacji oraz rozwoju konkurencyjnych firm kurierskich przed pocztą, także w Jeleniej Górze stają nowe wyzwania.

red./

źródło: jelonka.com/; muzeumkarkonoskie.pl/; fotopolska.eu/; jeleniagora.naszemiasto.pl/